martes, 10 de enero de 2017

CONSUMO DE LECHE, ¿SI O NO?

En la actualidad, uno de los temas más polémicos en el mundo de la nutrición y dietética es la controversia generada alrededor de los beneficios o perjuicios que puede tener la leche para el consumo humano. Para poder llegar a una conclusión es necesario hacer un breve recorrido sumergiéndonos en estudios sobre alimentación y analizando todo lo que la leche nos aporta cuando lo consumimos.

Segundo la FAO (Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y Agricultura), la ingestión de leche proporciona los nutrientes necesarios, siendo así una fuente importante de energía, grasas y proteínas de alta calidad. Además, también nos aporta calcio, magnesio, selenio, riboflavina, vitamina B12 y ácido pantoténico. Teniendo esto en cuenta, no es de extrañar que sea este uno de los motivos que justifican que la función de la leche sea la de alimentar al ternero en las primeras etapas de la vida, al igual que ocurre con los otros mamíferos, cuyas hembras usan su leche para alimentar a las crías hasta que son capaces de digerir otros alimentos.

Según datos del Ministerio de Agricultura, el consumo de leche en España disminuye en los últimos años. En el año 2000, la ingesta de leche estaba en 97.3 litros por habitante. Actualmente esta cifra sigue bajando, estando en torno a 73 litros por persona.

¿Es imprescindible tomar leche?
En muchas ocasiones, escuchamos decir que es necesario el consumo de leche debido a la cantidad de calcio que contiene, necesario para el crecimiento y fortalecimiento de los huesos. Realmente esto no es así, ya que podemos encontrar calcio en otros alimentos como frutos secos, legumbres, semillas o verduras. Con esto, podemos decir que la leche y sus derivados no son imprescindibles en nuestra dieta por lo que no es obligatorio su consumo. Por el contrario, sí hace falta mencionar que la biodisponibilidad de calcio en los lácteos es mayor que la presente en los alimentos de origen vegetal.

Por otra parte, también escuchamos a menudo que los humanos somos los únicos mamíferos que consumimos leche de otro animal y seguimos haciéndolo en la edad adulta. Si nos detenemos a pensar, podremos afirmar que el ser humano hace infinidad de cosas que no hacen los otros animales debido a que tenemos un cerebro que nos permite pensar para poder aprovechar al máximo lo que la naturaleza nos proporciona.

 ¿Mejor leche sin lactosa? 
Últimamente los medios de comunicación están invadidos por anuncios de leche y derivados lácteos sin lactosa con lemas como "Toma leche sin lactosa y siéntete ligera", dirigidos tanto a los intolerantes a la lactosa cómo a la población en general, por lo que esto puede dar lugar a confusiones. Por tanto, con respeto a esto cabe decir que si nos sienta bien la leche es innecesario cambiar a este tipo de productos lácteos. Es más, si lo eliminamos de nuestra alimentación, disminuye la producción de lactasa en el intestino delgado dando lugar así a una peor asimilación que si ingerimos lácteos con lactosa, al cabo del tiempo.

Asociación entre consumo de leche y cáncer.
Existen estudios donde parece mostrarse una relación entre el consumo de leche y el padecimiento de cáncer. Por el contrario, es muy difícil establecer una relación de causalidad ya que esta asociación está basada en estudios observacionales. Por otra parte, lo que sí existe son estudios que relacionan la prevención de algunos tipos de cáncer como pueden ser el de vejiga y el de colon-rectal con el consumo de lácteos, así como otros que relacionan su consumo con el aumento de cáncer de próstata, por ejemplo.

Tanto el riesgo como la prevención son relativos ya que una ingesta razonable (dos raciones de lácteos al día) es considerada saludable dentro de una dieta. Además, esta relación entre el consumo de lácteos y el riesgo que parece suponer para algunos tipos de cáncer puede ser debido a complementos que se toman con la leche como el azúcar, galletas, etc. Guías como la de Heathy Plate de Harvard, limitan el consumo de lácteos a no más de dos raciones diarias.

Conclusión
En cuanto a la relación que se establece entre el consumo de leche y la aparición de enfermedades hace falta destacar que es muy difícil conocer que parte o porcentaje se debe al consumo de leche y cual a la ausencia de alimentos saludables.

Por lo tanto, consumo de leche ¿sí o no?
El hecho de que sea, como venimos diciendo, un alimento prescindible no quiere decir que haya que eliminarlo de nuestra dieta. Hay otros factores como la sostenibilidad o la ética, que llevan a algunas personas a decidir no consumir este alimento. Del mismo modo, como se mencionó con anterioridad, hay quien considera el consumo de leche después del periodo de lactancia contranatural, y condena así su consumo. Sea cuál sea la causa, es importante no dejarnos influir por publicidades ni por modas, siempre debemos ver si existe evidencia científica.

Por lo tanto, para finalizar, si consumes o consumiste leche y no tienes alergias ni intolerancias no tienes motivos para dejar de consumirlo.

Bibliografía:
- Aune, D., Rosenblatt, D. A. N., Chan, D. S., Vieira, A, R., Vieira, R., Greenwood, D. C., Norat, T. (20015). Dairy products, calcium, and prostate cancer risk: a systematic review and metanalysis of cohort studies. The American Journal of Clinical Nutrition, ajcn.067157.

- Chan, D. S. M., Lau, R., Aune, D., Vieira, R., Greenwood, D. C, Kampman, E., & Norat, T. (2011). Red and processed meat and colorectal cancer incidence: metaanalysis of prospective studies. Plos One, 6 (6), e20456.

- Consejo para la Información sobre Seguridad de Alimentos y Nutrición. Leche de vaca: lo que dice la ciencia. http://www.cisan.org.ar/articulo_ampliado.php?id=153&hash=4d55f0322f106f45823e0 04bd5d0cfd6

- Fuchs, L. (2014). Nuevo estudio reabre el debate de la leche: ¿beneficia o perjudica la salud? Directo al paladar. https://www.directoalpaladar.com/salud/nuevo-estudioreabre-el-debate-sobre-la-leche-beneficia-o-perjudica-la-salud

- Jiménez, L. (2013). ¿Son la leche y los lácteos saludables? Lo que dice la ciencia para adelgazar. http://loquedicelacienciaparadelgazar.blogspot.com.es/2013/01/son-la-lechey-los-lacteos-saludables.

- Jarque, J. (2011). A favor o en contra de la leche. La Vanguardia. http://www.lavanguardia.com/estilos-de-vida/20111021/54232206480/a-favor-o-encontra-de-la-leche.html

- Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura. (2015). Tema de debate: el papel de la leche y de los productos lácteos en la nutrición humana. http://www.fao.org/zhc/detail-events/es/c/288538/

- Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura. Producción y productos lácteos. http://www.fao.org/agriculture/dairy-gateway/leche-y-productoslacteos/composicion-de-la-leche/es/#.WGX8lNLhBhF

- Spuch, C., (2015). Tras la mala fama de la leche hay interés económico. La Voz de Galicia. http://www.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/mazaricos/2015/11/27/tras-malafama-leche-interes-economico/0003_201511C27C7996.htm

Antía Pérez Vázquez, Escalonada en Nutrición Humana y Dietética. Nº Colegiada Ga00082

lunes, 9 de enero de 2017

CONSUMO DE LEITE, SI OU NON?

Na actualidade, un dos temas máis polémicos no mundo da nutrición e dietética é a controversia xerada arredor dos beneficios ou prexuízos que pode ter o leite para o consumo humano. Para poder chegar a unha conclusión é necesario facer un breve percorrido mergullándonos en estudos sobre alimentación e analizando todo o que o leite nos aporta cando o consumimos.

Segundo a FAO (Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e Agricultura), a inxestión de leite proporciona os nutrientes necesarios, sendo así unha fonte importante de enerxía, graxas e proteínas de alta calidade. Ademais, tamén nos aporta calcio, magnesio, selenio, riboflavina, vitamina B12 e ácido pantoténico. Tendo isto en conta, non é de estrañar que sexa este un dos motivos que xustifican que a función do leite sexa a de alimentar ao tenreiro nas primeiras etapas da vida, ao igual que ocorre cos outros mamíferos, cuxas femias usan o seu leite para alimentar as crías ata que son capaces de dixerir outros alimentos.

Segundo datos do Ministerio de Agricultura, o consumo de leite en España diminúe nos últimos anos. No ano 2000, a inxesta de leite estaba en 97.3 litros por habitante. Actualmente esta cifra segue baixando, estando en torno a 73 litros por persoa.

É imprescindible tomar leite?
En moitas ocasións, escoitamos que é necesario o consumo de leite debido á cantidade de calcio que contén, necesario para o crecemento e fortalecemento dos ósos. Mais, realmente isto non é así, xa que podemos atopar calcio noutros alimentos como froitos secos, legumes, semillas ou verduras. Con isto, podemos dicir que o leite e os seus derivados non son imprescindibles na nosa dieta polo que non é obrigatorio o seu consumo. Pola contra, si cómpre mencionar que a biodispoñibilidade de calcio nos lácteos é maior que a presente nos alimentos de orixe vexetal.

Por outra banda, tamén escoitamos a miúdo dicir que os humanos somos os únicos mamíferos que consumimos leite doutro animal e seguimos a facelo na idade adulta. Se nos detemos a pensar, poderemos afirmar que o ser humano fai infinidade de cousas que non fan os outros animais debido a que temos un cerebro que nos permite pensar para poder aproveitar ao máximo o que a natureza nos proporciona.

 Mellor leite sen lactosa? 
Últimamente os medios de comunicación están invadidos por anuncios de leite e derivados lácteos sin lactosa con lemas como "Toma leche sin lactosa y siéntete ligera" que van dirixidos tanto a intolerantes á lactosa como á poboación en xeral, polo que isto pode dar lugar a confusións. Por tanto, con respeto a isto cabe dicir que se nos senta ben o leite é innecesario cambiar a este tipo de lácteos. É máis, se o eliminamos da nosa alimentación, diminúe a produción de lactasa no intestino delgado dando lugar así a unha peor asimilación que se inxerimos lácteos con lactosa, ao cabo do tempo.

Asociación entre consumo de leite e cancro.
Existen estudos onde semella mostrarse unha relación entre o consumo de leite e o padecemento de cancro. Pola contra, é moi difícil establecer unha relación de causalidade xa que esta asociación está baseada en estudos observacionais. Por outra banda, o que si existe son estudos que relacionan a prevención dalgúns tipos de cancro como poden ser o de vexiga e o colorrectal co consumo de lácteos, así como outros que relacionan o seu consumo co aumento de cancro de próstata, por exemplo.

Tanto o risco como a prevención son relativos xa que unha inxesta razoable (dúas racións de lácteos ao día) é considerada saudable dentro dunha dieta. Ademais, esta relación entre o consumo de lácteos e o risco que parece supoñer para algúns tipos de cancro pode ser debida a complementos que se toman co leite como o azucre, galletas, etc. Guías como a de Heathy Plate de Harvard, limitan o consumo de lácteos a non máis de dúas racións diarias.

Conclusión
En canto á relación que se establece entre o consumo de leite e a aparición de enfermidades cómpre salientar que é moi difícil coñecer que parte ou porcentaxe é debida ao consumo de leite e cal á ausencia de alimentos saudables.

Polo tanto, consumo de leite si ou non?
O feito de que sexa, como vimos, un alimento prescindible non quere decir que haxa que eliminalo da nosa dieta. Hai outros factores como a sustentabilidade ou a ética, que levan a algunhas persoas a decidir non consumir este alimento. Do mesmo xeito, como se mencionou con anterioriodade, hai quen considera o consumo de leite despois do periodo de lactancia contranatural, e condena así o seu consumo. Sexa cal sexa a causa, é importante non deixarnos influír por publicidades nin por modas, sempre debemos de mirar se existe evidencia científica. Polo tanto, para finalizar, se consumes ou consumiches leite e non tes alerxias nin intolerancias non tes motivos para deixar de consumilo.

Bibliografía:
- Aune, D., Rosenblatt, D. A. N., Chan, D. S., Vieira, A, R., Vieira, R., Greenwood, D. C., Norat, T. (20015). Dairy products, calcium, and prostate cancer risk: a systematic review and metanalysis of cohort studies. The American Journal of Clinical Nutrition, ajcn.067157.

- Chan, D. S. M., Lau, R., Aune, D., Vieira, R., Greenwood, D. C, Kampman, E., & Norat, T. (2011). Red and processed meat and colorectal cancer incidence: metaanalysis of prospective studies. Plos One, 6 (6), e20456.

- Consejo para la Información sobre Seguridad de Alimentos y Nutrición. Leche de vaca: lo que dice la ciencia. http://www.cisan.org.ar/articulo_ampliado.php?id=153&hash=4d55f0322f106f45823e0 04bd5d0cfd6

- Fuchs, L. (2014). Nuevo estudio reabre el debate de la leche: ¿beneficia o perjudica la salud? Directo al paladar. https://www.directoalpaladar.com/salud/nuevo-estudioreabre-el-debate-sobre-la-leche-beneficia-o-perjudica-la-salud

- Jiménez, L. (2013). ¿Son la leche y los lácteos saludables? Lo que dice la ciencia para adelgazar. http://loquedicelacienciaparadelgazar.blogspot.com.es/2013/01/son-la-lechey-los-lacteos-saludables.

- Jarque, J. (2011). A favor o en contra de la leche. La Vanguardia. http://www.lavanguardia.com/estilos-de-vida/20111021/54232206480/a-favor-o-encontra-de-la-leche.html

- Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura. (2015). Tema de debate: el papel de la leche y de los productos lácteos en la nutrición humana. http://www.fao.org/zhc/detail-events/es/c/288538/

- Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura. Producción y productos lácteos. http://www.fao.org/agriculture/dairy-gateway/leche-y-productoslacteos/composicion-de-la-leche/es/#.WGX8lNLhBhF

- Spuch, C., (2015). Tras la mala fama de la leche hay interés económico. La Voz de Galicia. http://www.lavozdegalicia.es/noticia/barbanza/mazaricos/2015/11/27/tras-malafama-leche-interes-economico/0003_201511C27C7996.htm

Antía Pérez Vázquez, Graduada en Nutrición Humana e Dietética. Nº Colexiada Ga00082